Op deze pagina vindt u een lijst waarop vele boeken van en over Tolkien staan. De titel van de Nederlandse vertaling (als die er is) en het jaar van publicatie van zowel de Britse als Nederlandse eerste druk kunt u hier ook terugvinden. Tolkien heeft daarnaast veel academisch werk geschreven. Dit is minder bekend dan zijn fictie en niet allemaal opgenomen in deze lijst.
Onderaan staat een lijst met aanbevolen secundaire literatuur die interessant is voor een verdere bestudering van Tolkien’s werk en leven. Deze lijst is echter verre van compleet.
Bent u opzoek naar artikelen of boeken met een bepaald thema betreffende Tolkien en kunt u het nergens vinden? Mail dan naar info@unquendor.nl
Betreffende Midden-aarde
Dit is een overzicht van werken die zich afspelen in Midden-aarde:
- The Hobbit (1937) / De Hobbit (1960), ook in het Fries verschenen (2009).
- The Lord of the Rings (1954-5) / In de Ban van de Ring (1956-57), Deel 1 en 2 ook in het Fries verkrijgbaar
- The Appendices (1955) / De Aanhangsels (1957 deels vertaald, later compleet; vaak opgenomen in The Lord of the Rings / In de Ban van de Ring)
- The Silmarillion (1977) / De Silmarillion (1978)
- Unfinished Tales (1980) / Nagelaten Vertellingen (1981)
- The Children of Húrin (2007) / De Kinderen van Hurin (2007)
- Bilbo’s Last song (1974) / Bilbo’s Laatste Lied (2010)
- The Adventures of Tom Bombadil (1962) / De Avonturen van Tom Bombadil (1975)
- The History of Middle-earth I-XIII:
- I: The Book of Lost Tales part one (1983)
- II: The Book of Lost Tales part two (1984)
- III: The Lays of Beleriand (1985)
- IV: The Shaping of Middle-earth (1986)
- V: The Lost Road and Other Writings (1987)
- VI: The Return of the Shadow (The History of The Lord of the Rings part one) (1988)
- VII: The Treason of Isengard ((The History of The Lord of the Rings part two) (1989)
- VIII: The War of the Rings (The History of The Lord of the Rings part three) (1990)
- IX: Sauron Defeated (The History of The Lord of the Rings part four) (1992)
- X: Morgoth’s Ring (1993)
- XI The War of the Jewels (1994)
- XII: The People of Middle-earth (1996)
- XIII: The History of Middle-earth index (2002)
Overig werk van Tolkien
Deze werken spelen zich niet in Midden-aarde af:
- Smith of Wootton-Major (1967) / De Smid van Groot-Wolding (1968)
- Farmer Giles of Ham (1949) / Boer Gilles van Ham (1977)
- Leaf by Niggle (1945) / Blad van Klein (1971, in ‘Sprookjes van Tolkien’, 1971)
- On Fairy-Stories (1947) / Over Sprookjesverhalen (1977, in ‘Sprookjes van Tolkien’, editie 1977)
- Tree and Leaf (1964, waarin On Fairy-Stories & Leaf by Niggle zijn samengebracht)
- The Homecoming of Beorthtnoth (1991) / De Thuiskomt van Beorthtnoth (2000, in ‘Sprookjes en Vertellingen’, 2000, inclusief de vertaling van ‘The Return of Beorthnoth, Beorhthelms son’)
- Mr Bliss (1982) / Meneer Blijleven (1982)
- Roverandom (1998) / Roverandom (2002)
- Letters from Father Christmas (1976) / Brieven van de Kerstman (1976)
- Sir Gawain and the Green Knight/Sir Orfeo/Pearl (in 1975 samengevoegd tot één boek)
- Finn and Hengest: The Fragment and the Episode (1982)
- The Legend of Sigurd and Gudrún (2009) / De Legende van Sigurd en Gudrún (2009)
- Beowulf: The Monsters and the Critics (1937)
- The Fall of Arthur (2013) / Arthurs Val (2013)
- Beowulf: translation and commentary (2014) / Beowulf: vertaling en commentaar (2014)
- The Story of Kullervo (2015) / Het Verhaal van Kullervo (2016)
- The Lay of Aotrou & Itroun (2016)
Een aantal van de korte verhalen zijn, samen met het essay ‘Over sprookjesverhalen’, het epische gedicht ‘De Thuiskomst van Beorhtnoth’ en de gedichten uit ‘De Avonturen van Tom Bombadil’, in bundels met verschillende samenstellingen verschenen (o.a. ‘Tales from the Perilous Realm’, ‘Sprookjes van Tolkien’ en ‘Sprookjes en Vertellingen’).
Secundaire literatuur
Een selectie van boeken over Tolkien en zijn werk:
- JRR Tolkien biography / Het Leven van JRR Tolkien (Humphrey Carpenter)
- The Letters of JRR Tolkien / De Brieven van JRR Tolkien (Humphrey Carpenter)
- Tolkien and the Great War (John Garth)
- The Lord of the Rings: A Reader’s Companion (Hammond&Scull)
- The JRR Tolkien: Guide & Chronology (Hammond&Scull)
- Tolkien: Artist and Illustrator (Hammond&Scull)
- A descriptive bibliography (Hammond&Anderson)
- Tolkien: man and myth / Tolkien: mens en mythe (Joseph Pearce)
- The Atlas of Tolkien’s Middle-earth (Karen Wynn Fonstad)
- The Journeys of Frodo (Barbara Strachey)
- Maps of Tolkien’s Middle-earth (Brian Sibley)
- Master of Middle-earth / Meester van Midden-aarde (Paul Kocher)
- The History of The Hobbit (John D. Rateliff)
- The Annotated Hobbit (Douglas A. Anderson)
- Arda Reconstructed (Douglas Kane)
- In de Ban van de Hobbit (Johan Vanhecke)
- Tolkien, Race and Cultural History (Dimitra Fimi)
- The Road to Middle-earth (Tom Shippey)
- Roots and Branches (Tom Shippey)
- J. R. R. Tolkien: Author of the Century (Tom Shippey)
- The Complete Guide to Middle-earth (Robert Foster)
- The Tolkien Lexicon (JEA Tyler) (herziene druk 2012)
- A Tolkien Compass (Jared Lobdell) – bevat een analyse van de veranderingen in De Hobbit
- Tolkien Birmingham 2005 Proceedings I & II (meerdere schrijvers)
- Splintered Light: Logos and Language in Tolkien’s World (Verlyn Flieger)
- Interrupted Music (Verlyn Flieger)
- An introduction to elvish and other tongues (Jim Allen)
- A gateway to Sindarin (David Salo)
- Music in Middle-earth (Steimel & Schneidewind)
- The Plants of Middle-earth – botany and sub-creation (Dinah Hazell)
- Wagner & Tolkien: Mythmakers (Renee Vink)
- Lembas Extra (Unquendor)
- Midden-aarde in Vogelvlucht (Unquendor)
Voor een bijzonder uitgebreide online bibliografie van Britse edities kan U terecht op de volgende website: http://www.tolkienbooks.net.
Een overzicht van Nederlandse edities is te vinden op http://www.tolkienlibrary.com/reviews/dutch-lotr.htm.
Vertalers
De vertalingen van Tolkiens werk naar het Nederlands zijn voor het grootste deel uitgevoerd door wijlen Max Schuchart, waaronder de bekroonde vertaling In de Ban van de Ring – tevens de eerste vertaling van het boek wereldwijd. W. Wielek-Berg is verantwoordelijk geweest voor de vertaling van een aantal korte, niet Midden-aardse verhalen. Peter Cuijpers vertaalde De Kinderen van Húrin. Renée Vink heeft de vertaling van Arthurs Val, The Story of Kullervo, Beowulf en de gedichten uit De Legende van Sigurd en Gudrún verzorgd, Piet Verhagen de overige teksten van de laatstgenoemde. De Friese Hobbit is vertaald door Anne-Tjerk Popkema, de Friese In de Ban van de Ring door Liuwe Westra.
In de jaren ’70 heeft mevrouw Mensink-Van Warmelo een privé-vertaling van The Lord of the Rings gemaakt.